Helena Henrica Wilhelmina Arnoldina (Leny) Aarts
Amsterdam 17 maart 1907 - Vught 6 oktober 1994 (87)
Genealogie
Schraa
Genegeerd in de geschiedschrijving van het verzet
|
Veel verzetsvrouwen zijn wel gedocumenteerd maar zijn door historici genegeerd in de geschiedschrijving. John van Miltenburg geeft een goede uiteenzetting van het verzet in ’s-Hertogenbosch tijdens de Tweede Wereldoorlog maar heeft geen oog voor de specifieke rol van vrouwen. Mannelijke kopstukken uit het verzet worden beschreven, onder wie Harry Holla (1904-1992), misschien wel de bekendste verzetsman uit Vught. Harry was een belangrijk verzetsleider en spil van het verzet rond ’s-Hertogenbosch. Zijn vrouw Helena H.W.A. (Leny) Aarts (1907-1994) speelde daar net zo’n grote rol in. Ten onrechte staat haar aandeel in het verzet altijd in de schaduw van het werk van haar man. Peter Baas en Jannemiek Kortbeek typeren haar werkelijke rol als volgt: "Harry was het boegbeeld naar buiten als leider van het lokale, provinciale en nationale verzet van de LO-LKP (...) en de vertegenwoordiger namens het katholieke Zuiden in de top van het verzet. Leny vervulde vele rollen. Al die tijd was zij zijn belangrijkste adviseur en klankbord, zijn bondgenoot in alles; zij was de regelaar en de manager van het ‘verzetsbedrijf’, waar hij nu eenmaal geen talent voor had. Zij coördineerde het onderduikwerk, waarbij ze voortdurend op zoek moest naar nieuwe adressen en de zo noodzakelijke zegels, bonnen, persoonsbewijzen, reisdocumenten en andere illegale papieren die ze vervolgens overal in huis verborg: in de kinderbedjes, in de keukenkachel en in de poot van een oude kast. Zij ving thuis de talloze koeriers en spionnen op die langskwamen voor onderdak, voor documenten en voor doorgangs- en vluchtroutes. In de laatste oorlogsjaren moest Harry vaak op pad voor overleg en reisde hij door het hele land terwijl zij in Vught het gezin runde." Leny’s deelname in het verzet was voor haar vanzelfsprekend maar kan worden gezien als uiting van een bijzondere en unieke levenshouding. Baas en Kortbeek schrijven: "Het kwam voort uit haar katholieke maar ook liberale inslag: naastenliefde koppelen aan een duidelijke stellingname die haar al vroeg tegen allerlei fascistische en nationaalsocialistische stromingen deed keren. Dat resulteerde in een leven waarin zij prioriteit gaf aan het zorgen voor mensen in nood, aan het opkomen voor een maatschappij waarin iedereen zichzelf kan en mag zijn en waarin denken en voelen onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn." De onmisbare rol van Leny in het verzet kwam dus niet alleen voort uit naastenliefde maar had ook een politieke motivatie. Een dochter stelt: "zonder mijn moeder was mijn vader in de oorlog nooit de weg ingeslagen die hij uiteindelijk ingeslagen is." |
Sanne Schraa, Vrouwen in het verzet in ’s-Hertogenbosch tijdens de Tweede Wereldoorlog, 18 september 2024
Boeken
| 2022 |
Leny Holla-AartsAlles is rustig, zo af en toe valt er ergens een granaatAldus Uitgevers | 's-Hertogenbosch 2022 | ISBN 90-7054-548-2 |
Literatuur en bronnenpublicaties
René Kok, 'Wegens bijzondere omstandigheden...' : 's-Hertogenbosch in bezettingstijd 1940-1944 (2008) 236
n: vermelding in een voetnoot
Bossche Encyclopedie |